Haftanın posteri: Hücre döngüsü ve Kanser

Ergin bir insanın vücudunda yaklaşık 200 trilyon hücre bulunur. Bu hücrelere “somatik” hücreler veya “vücut” hücreleri denir. Bu hücrelerin hepsinde 46 kromozom vardır: 23 tanesi annemizden, 23 tanesi babamızdan. İki set kromozom içerdiklerinden, bu hücrelere “diploit hücreler” de denir. 200 trilyon hücrenin %99’unu bu hücreler oluşturur. Örnek mi? Tüm doku (bağ, yağ, kas dokusu gibi) ve organlarımızı (kalp, karaciğer, dalak, böbrek, vs.) yapan bu hücreler yani somatik hücrelerdir.

Bir de adına “germ hücreleri” de denen “cinsiyet hücrelerimiz” vardır: sperm ve yumurta. Sperm ve yumurtada 23 kromozom bulunur. Dolayısı ile sperm yumurtayı dölleyince 46 kromozomlu bir hücre oluşur (kromozomlar ve dahası ile ilgili bir yazımı burada okuyabilirsiniz)

Bu 46 kromozomlu hücre bölünerek 200 trilyon hücreye ulaşır!!!

Ancak, bu bölünmeler (mitoz da denir) sırasında hücreler birbirinden farklılaşır ve tüm bir organizmanın parçalarını (doku ve organları) ve bu parçalarda belli bir düzenleme ile bir araya gelerek tüm bir canlıyı yapar.

Normal hücreler için büyüme, bölünme ve farklılaşma oldukça kontrollü seyreder. Bu kontrollü döngüye “hücre döngüsü” denir. Bazı hücrelerimiz (karaciğer, deri, bağırsak, kemik iliği, vs) hayat boyu aktif bir döngüde kalırken, bazı hücrelerimiz (farklılaşmış sinir ve kas hücreleri, vs) suskun “post-mitoz” (yani mitoz sonrası) bir evrede öylece beklerler. Yani mitoz geçirip çoğalmazlar. Bu nedenledir ki kanser, daha çok aktif bir hücre döngüsüne sahip, yani mitoz (bölünme) geçiren hücrelerin olduğu doku ve organlarda daha yaygındır.

Lafı fazla uzatmadan  “Hücre döngüsünü ve onun kanserle ilişkisini” gösteren haftanın posterini verip bir benzetme ile yazımı bitireyim…

Hücre döngüsündeki hücreleri “halka şeklindeki bir metroda sürekli aynı yönde giden bir tren”e benzetebilirsiniz.  Belli duraklarda durur, fakat neredeyse asla kaza yapmaz. Çünkü hattaki tek trendir ve karşıdan gelen başka bir tren bulunmamaktadır.

Ancak, her şeyin bir kullanım süresi vardır… Zamanla paslanan raylar ve işlevini yitirmiş elektrik ve bağlantı kabloları…

Tren rötar yapmaya başlar ve daha da devam ederse raydan bile çıkar. Raydan çıkmış trenin yerine, boş raylara karşı yönden gelen bir tren bile monte edilebilir. Herkesin Mersin’e ancak yeni trenin Tersine gittiği bir ortamda, yeni tren raydan çıkmış eski trene kafadan bindirir ve onu parçalara ayırırken kendisi bir şekilde yola durmaksızın devam eder. Sürekli gaz pedalı basılı olan, ancak freni patlamış bu tren bütün metroyu alt üst edene kadar yoluna son sürat devam eder.

İçte bu tersten gelen tren vücudumuzdaki kanser hücreleridir… Entropi (düzensizlik) kurallarını alt-üst edip, pozitif entropi yani kaosla beslenirler. Kanser, esasen vücudumuzdaki ölümlü normal hücrelerin, başvurup ölümsüz olmak istedikleri bir yoldur. Ancak, bu yola başvurulduğunda sonuç ne yazık ki organizmanın aleyhine gelişmektedir.

Raydan çıkmış bu hücreler organizmayı alt edene kadar son sürat yayılıp çoğalırlar…

Kazasız belasız bir yolculuk dileği ile!

Daha detaylı bilgiye erişmek isterseniz: Hücre Döngüsü ve Apoptoz (Engin Ulukaya)

Kanser: temel öğeler